Anticonceptie
Anticonceptie dient in de eerste plaats om te voorkomen dat een vrouw zwanger wordt. De keuze voor een bepaalde vorm van anticonceptie is erg persoonlijk. De gynaecoloog zal de voor- en nadelen van de verschillende methoden bespreken. Het brede gamma gaat van condooms, tot de orale anticonceptiepil, een vaginale ring, een spiraaltje- al dan niet met hormonen- , onderhuids staafje of de prikpil. Sterilisatie (van man of vrouw) is een definitieve methode.
Bloedingsproblemen
Hevig bloedverlies tijdens de menstruatie kan gekenmerkt worden door het langdurig verlies van stolsels, soms leidend tot bloedarmoede. Een menstruatiekalender is een hulpmiddel om meer inzicht te krijgen in de hoeveelheid bloedverlies. Of verder onderzoek noodzakelijk is en eventuele behandeling, hangt af van de klachten. Ruime bloedingen kunnen onder andere voorkomen bij vleesbomen (myomen), bij aandoeningen waarbij het slijmvlies dat de baarmoederholte bekleedt ook in de wand van de baarmoeder aanwezig is (adenomyose), of buiten de baarmoeder (endometriose), en tijdens de overgang. Ook zonder een duidelijke verklaring voor het bloedverlies is er meestal wel iets aan te doen.
Bloedverlies na de menopauze is wel altijd een reden tot verder onderzoek. Dit wordt meestal veroorzaakt door droogheid van het slijmvlies van de vagina en de baarmoederholte, maar soms ook door het gebruik van bepaalde medicijnen, of door een poliep of vleesboom in de baarmoederholte, zelfs ook door kanker van het baarmoederslijmvlies. Met een inwendige echo kan de dikte van het baarmoederslijmvlies bekeken worden. Daarnaast wordt een inwendig onderzoek verricht en eventueel een uitstrijkje gemaakt van de baarmoedermond. Zijn er geen afwijkingen en is het bloedverlies eenmalig, dan is er geen reden tot ongerustheid. Verdikt baarmoederslijmvlies of herhaaldelijk bloedverlies zijn wel redenen voor nader onderzoek, namelijk een biopsie van het baarmoederslijmvlies en/of een hysteroscopie (waarbij met een dunne camera binnenin de baarmoeder kan gekeken worden)
Als de gynaecoloog afwijkingen vindt zoals poliepen of vleesbomen in de baarmoederholte, bespreekt zij met u of het mogelijk is deze te verwijderen en hoe dit kan gebeuren. Vaak is een hysteroscopie een mogelijkheid, waarbij in de baarmoederholte wordt geopereerd. Een baarmoederverwijdering is soms de enige oplossing bij een grote baarmoeder met veel vleesbomen.
Maar ook zonder een duidelijke oorzaak zijn er verschillende behandelingen mogelijk. Meestal wordt de menstruatie minder al hevig. Soms stopt het bloedverlies helemaal. Het effect van de behandeling op langere termijn is niet altijd blijvend. Welke behandeling het meest geschikt is, is niet altijd te voorspellen. Doorgaans wordt geadviseerd met de minst ingrijpende behandeling te beginnen; medicatie, een hormoonhoudend spiraaltje of een operatieve behandeling van het baarmoederslijmvlies. Verwijdering van de baarmoeder komt meestal pas als laatste mogelijkheid ter sprake.
Echografie
Met een echoscopie kunnen de baarmoeder, het baarmoederslijmvlies en de eierstokken in beeld worden gebracht door middel van ultrasone golven.
Deze worden teruggekaatst door de organen. De teruggekaatste trillingen worden zichtbaar op een scherm.
Het onderzoek vindt meestal inwendig plaats (via de vagina).
Een inwendige echo wordt verricht met een dunne probe (staaf) met daarover heen een soort condoom ter bescherming. Het onderzoek is niet pijnlijk. De echo kan ook worden gemaakt als u op dat moment bloedverlies heeft. Bij een inwendige echo is het het beste als de blaas leeg is.
Soms wordt de echo uitwendig (via de buikwand) gemaakt. Dan moet de blaas goed gevuld zijn. Als dit nodig is krijgt u dit van te voren te horen.
Niet alles is te zien op een echo. Soms is het nodig aanvullend onderzoek te doen
Menopauze
De laatste menstruatie wordt ook wel menopauze genoemd. De gemiddelde leeftijd hiervoor is 51 jaar. Rondom die menopauze is er een periode van enkele jaren waarin de hormonen een nieuw evenwicht zoeken. Dit noemen we ‘de overgang’.
Naast de veranderingen in het patroon van de menstruaties, hebben veel vrouwen ook last van opvliegers en nachtelijk transpireren. Deze overgangsverschijnselen zijn een gevolg van een vermindering van de hoeveelheid oestrogenen in het bloed, doordat de activiteit van de eierstokken afneemt. We zien ook meer klachten van hartkloppingen, gewichtstoename, gewrichtsklachten, seksuele problemen, hoofdpijn, slapeloosheid en stemmingswisselingen.
Lifestyle adviezen kunnen vaak tot veel verbetering leiden. Maar wanneer deze klachten een ernstige inbreuk vormen op uw levenskwaliteit, kan er een reden zijn om hormonen te gaan gebruiken. Het tekort aan oestrogenen wordt dan aangevuld. Dit dient altijd te worden gecombineerd met progesteron, behalve indien de baarmoeder verwijderd is.
Uitstrijkjes
Bij een uitstrijkje worden met behulp van een borsteltje cellen van de baarmoedermond afgenomen. In het laboratorium worden die cellen op microscopisch niveau onderzocht.
Aan een uitstrijkje is te zien of er aanwijzingen zijn voor (een voorstadium van) baarmoederhalskanker. Bij afwijkingen aan de cellen kan met een eenvoudige behandeling worden voorkomen dat later baarmoederhalskanker ontstaat. De kans op baarmoederhalskanker is zeer klein bij een voorstadium. Niet alle patiënten met (een voorstadium van) baarmoederhalskanker hebben klachten.
Vulvapathologie
De vulva bestaat uit de buitenste, de binnenste schaamlippen en de clitoris. Vulvaire klachten komen op alle leeftijden voor. Sommige zijn gemakkelijk te behandelen, andere vragen langdurige zorg en controle. Veel voorkomende klachten zijn jeuk, een branderig of schraal gevoel, pijn of irritatie. De meeste klachten worden veroorzaakt door infecties. Andere klachten ontstaan door veranderingen van de huid van de vulva. Deze kunnen ook elders op het lichaam bestaan (bijvoorbeeld bij lichen sclerosus, eczeem of psoriasis).
Klachten van de vulva kunnen ook leiden tot seksuele problemen. Soms is een multidisciplinaire behandeling noodzakelijk met behulp van een bekkenbodemkinesist ,een seksuoloog, een psycholoog of een dermatoloog.